Voor vrijwilligers solliciteren bij de SER

ProfielfotoMark Molenaar 18-01-2023 1178 keer bekeken 1 reacties

Twee maanden vóórdat Kim Putters, voorzitter van de SER, in de Volkskrant schrijft dat de Sociaal-Economische Raad (SER) ook input van vrijwilligers moet krijgen, stuurde Vereniging NOV een open sollicitatie voor een zetel voor vrijwilligers en hun organisaties.

Alles moet anders, is de opvatting van Kim Putters: van de onderwerpen die de SER bespreekt tot de mensen die mogen meepraten. ‘Het maatschappelijke model dat zich richt op materiële groei loopt op zijn eind', zegt hij in dit interviewDat vinden meer mensen en daarom solliciteerde NOV, niet voor het eerst, voor een zetel in de SER. We werden keurig verwezen naar het juiste moment en de juiste manier om dat te doen, maar hieronder vind je onze motivatie:

1. Een sterke, brede sociale basis = een sterke, duurzame economie

Nederland heeft een groot belang bij een duurzame en blijvende inzet van vrijwilligers voor de kwaliteit van leven en hiermee ook voor een sterke en duurzame economie. Welzijn en welvaart zijn onlosmakelijk verbonden begrippen in elke samenleving. De zeer brede collectieve inzet van vrijwilligers in de samenleving biedt een duurzame welzijnscontext waarbinnen mensen kunnen functioneren. Bijna alle sectoren waarin vrijwillige inzet een grote rol speelt, leveren hier hun bijdrage aan. Voorbeelden zijn sport en gezondheid, schuldhulpverlening, onderhoud en genieten van en recreëren in de natuur, ontspanning in festivals, culturele activiteiten en museumbezoek en de waarde van cultureel materieel en immaterieel erfgoed. Los van welzijn als basis voor werkend Nederland, levert het werk van vrijwilligerswerk ook direct economisch voordeel op, bijvoorbeeld door de invloed op het vestigingsklimaat en de toeristische aantrekkelijkheid van Nederland. Mede dankzij vrijwilligers is Nederland het land waar je wilt werken en leven, een land dat je wilt bezoeken. Opvallend is dat in het SER-advies ‘Sociaal-economisch beleid 2021-2025’ van juni 2021 het vrijwilligerswerk niet genoemd wordt, terwijl het bericht gaat over herstel van de samenleving, de arbeidsmarkt en investeren in brede welvaart.

2. Tijd is niet deelbaar

Van wie is tijd? Arbeidsmarktmaatregelen en sociaal-economische keuzes hebben effect op de beschikbare tijd en de ruimte, de mogelijkheid én de wil van mensen om zich vrijwillig in te zetten. Dit is niet aan één thema of advies gebonden, maar is een doorlopend perspectief bij praktisch alle beleidsthema's. Keuze van tijdsbesteding in de eigen tijd zou het domein van ieder mens zelf moeten zijn. Zou, want wet- en regelgeving en beleid beïnvloeden hoeveel ruimte mensen daadwerkelijk krijgen en of zij daadwerkelijk vrijwilligerswerk mogen of kunnen doen. Dit gaat bijvoorbeeld op in de regelgeving over vrijwilligerswerk naast een uitkering. Regelgeving als AZC-bewoners in het kader van hun inburgering bij een organisatie vrijwilligerswerk willen doen, dan moet deze organisatie eerst toestemming van het UWV daartoe krijgen. Verhoging van de pensioenleeftijd heeft effect op de ruimte voor vrijwilligerswerk. De lijst is lang.

3. Maatschappelijke betrokkenheid heeft onderhoud nodig

Bij meer dan de helft van de organisaties met vrijwilligers kunnen meer mensen meer doen in hun omgeving en voor het welzijn van anderen. Deze solidariteit is onontbeerlijk en ontstaat niet vanzelf. Hierin spelen bedrijven ook een rol met maatschappelijk betrokken ondernemen, bijvoorbeeld in de vorm van medewerkersvrijwilligerswerk. NOV werkt in het programma Good Busy samen met bedrijven, VNO-NCW en MKB Nederland om dit te versterken en te verbreden. Maar breed beleid kan hier verder rugdekking in geven. Regelingen rond prepensioen zijn essentieel, zodat werknemers die minder of niet bekend zijn met vrijwilligerswerk de ruimte krijgen om te ervaren wat het voor hen betekent.

4. Communicerende vaten: de relatie tussen betaald werk en vrijwilligerswerk

Het al dan niet reële thema van verdringing van betaalde arbeid door vrijwilligerswerk en vice versa vraagt dialoog in plaats van het blijven hangen in aannames of verwijten die deze communicerende vaten onvermijdelijk oproepen. Vrijwilligers pakken zaken op waar markt en overheid te laat reageren of niet in willen of kunnen investeren, of waarvan de kosten simpelweg onbetaalbaar zijn als alleen betaalde werknemers het zouden moeten doen. Denk aan onrendabele buslijnen, echte aandacht voor zorgbehoevenden, voedselverstrekking aan de echte minima, onderhoud van natuurgebieden en ga zo maar door. De basis van samenleven is natuurlijk ook niet dat we elkaar betalen, maar wel dat we iets voor elkaar doen. Soms verrichten vrijwilligers zoveel voorwerk, dat er betaald werk uit voortkomt. Denk aan alle fietsroutes die mensen langs de horeca leiden, of de verslavingszorg waar ooit vrijwilligers het voortouw namen. Aan de andere kant van het spectrum zien we de, op zich succesvolle, Melkertbanen en alle varianten daarop die dan toch weer tijdelijk blijken te zijn, waardoor vrijwilligers soms de zaken weer oppakken. Hierin moeten we met elkaar uitdokteren wat reëel is, zonder blind werknemersbelangen of andere belangen te verdedigen.

De relatie tussen betaald werk en vrijwilligerswerk speelt op meer punten, In het vraagstuk van inburgering werken NOV en COA nu vijf jaar samen met 35 lokale vrijwilligerssteunpunten een programma waarbinnen bewoners van AZC's de Nederlandse samenleving leren kennen door het doen van vrijwilligerswerk. Het programma #Meedoen is gestoeld op het nieuwe overheidsbeleid ‘inburgering vanaf dag één’. Dit programma biedt, afhankelijk van de mogelijkheden van de ACZ-bewoner, een scala aan participatie- en ontwikkelingsmogelijkheden, waaronder ook vrijwilligerswerk. Verschillende vormen van registratie van opgedane competenties kunnen dit versterken om de verbinding te leggen tussen vrijwilligerswerk en betaald werk. Een ander onderwerp betreft de tegenprestatie, waarin vrijwilligersorganisaties en lokale steunpunten vrijwilligerswerk ruime ervaring opdoen op het gebied van toeleiding naar vrijwilligerswerk, soms als opmaat naar betaald werk. In al deze thema’s zien we een samenspel van vrijwilligerswerk, bedrijfsleven, vakbonden en de overheid. 

5. Een nieuwe maatstaf en index voor de economie

De huidige index van het bruto binnenlands product (bbp)om ‘de stand van Nederland’ economisch uit te drukken is achterhaald. Deze index die alleen naar producten en diensten kijkt waarbij meer productie altijd goed is, is te beperkt. Andere perspectieven en kengetallen van sociale factoren als  geluk, sociaal welbevinden en participatie, maar ook die van de leefkwaliteit van onze omgeving en de aarde als geheel worden niet gewogen. De huidige bbp-index komt in oorsprong voort uit de  oorlogseconomie in de Tweede Wereldoorlog  van Amerika. Meerdere vraagstukken in deze tijd vragen een andere focus en belang om de economie uit te drukken en daarmee keuzes te maken in beleid die weerslag heeft op de toekomst. MVO NL hanteert een NEx (Nieuwe economische index)en er is een MAEX voor burger-bewonersinitiatieven. Dit vraagt een grote beweging.   

Tussen markt en overheid

Bovenstaande onderwerpen zijn een selectie van sociaal-economische vraagstukken, thema’s en keuzes die veel invloed hebben op de samenleving. En daarmee ook op de randvoorwaarden en condities van vrijwilligerswerk in relatie tot een sterke, duurzame economie. Het in 2016 opgestelde ‘Besluit beleidsregels representativiteit - BWBR0037997’ voor het benoemen van leden van de SER gaat alleen over ondernemers en werknemers. Vrijwilligers en hun organisaties vallen hier precies tussen in. Organisatorisch is vrijwilligerswerk non-profit ondernemen voor de samenleving. Vrijwilligers zijn volgens de (achterhaalde?) definitie van vrijwilligerswerk (onverplicht, onbetaald, georganiseerd, voor de ander of de samenleving) geen werknemers omdat zij zelf eigenaar zijn van hun eigen inzet. De verplichting is die naar hun zelf, met de vrije keuze van hun tijd en talenten beschikbaar stellen. Tussen een sterke overheid met een sterk marktdenken en de markt zelf, hoort het vrijwilligerswerk.


Vereniging NOV streeft met een groot aantal leden en partners naar een evenwichtig overheidsbeleid om de condities voor het doen en organiseren van vrijwilligerswerk te verbeteren. Het gaat dan om vrijwilligerswerk in de volledige breedte, vaak in de context van complexe maatschappelijke vraagstukken.

De afbeelding bij dit stuk komt uit #100verhalen: Fleur, Koot en Oma’s Soep - NOV - Platform Vrijwillige Inzet (vrijwilligerswerk.nl).

Lees meer passie bij de eerste aanmeldingen van de Nationale Vrijwilligersprijzen 2023: Bekijk hier de aanmeldingen - NOV - Platform Vrijwillige Inzet (vrijwilligerswerk.nl)

1  reacties

Thijs de Laat 18-01-23 om 11:01

Goed artikel!! 

Partners:     Movisie

Cookie-instellingen